Iets met Gore-Tex

Gore-Tex is bijna niet meer weg te denken uit de technische ski- en buitensportkleding. Ik noem het nu Gore-Tex, maar ik bedoel eigenlijk de hele verzameling van materialen met een ademend en waterdicht membraan erin verwerkt. Veel merken hebben hun eigen variant van ontwikkeld, met namen als DryTech, Hyvent, eVent, Dermizax, etc. In essentie werkt het allemaal hetzelfde. In dit artikel zal ik Gore-Tex blijven gebruiken als term, maar daar bedoel ik dan die hele verzameling van membraan-materialen mee.

Waterdicht en ademend

Een ouderwets regenpak is hartstikke waterdicht. Een vuilniszak ook trouwens. Maar als je die aantrekt, voelt het daaronder al vrij snel broeierig, zweterig en niet heel aangenaam. Je transpiratievocht kan niet weg en alles wordt langzaam nat. In een koude omgeving – zeg in de sneeuw als je aan het skiën bent – is dat dus al snel niet fijn meer. Want natte (onder)kleding in een koud klimaat komt de warmtehuishouding van je lijf niet ten goede. Laat staan het comfort.

De grap van membranen als Gore-Tex is dat die laag ook ademend vermogen heeft. Het membraan heeft heel veel poriën, hele kleine gaatjes. Zo klein, dat een waterdruppel er niet doorheen kan (vandaar: waterdicht). Maar die poriën zijn groot genoeg dat lucht en waterdamp er wel doorheen kunnen. Niet per se heel snel, maar het kan naar buiten. En dat maakt dus dat je beschermd blijft van waterdruppels van buiten, maar dat je lichaam nog wel kan uitdampen. Zeker als je actief bezig bent, is dat van groot belang.

Waterdichtheid en ademend vermogen

Er zijn verschillende constructies en soorten membranen (die allemaal wel op dezelfde manier werken overigens). Verschillende dichtheid van poriën (aantal per vierkante centimeter) en de grootte van die poriën maken dat er verschillende waarden zijn van waterdichtheid en ademend vermogen.

Waterdichtheid (puur van het membraan, niet van de laag die daarop zit – daarover straks meer) wordt doorgaans weergegeven als een waterkolom in mm, bijvoorbeeld 20.000 mm. Dat wil zeggen dat als je een waterkolom van 20.000 mm (20 meter) hoogte hebt die rust op een stukje van dat materiaal, het water er niet doorheen sijpelt. Vergroot je de waterdruk (en de kolom), dan gebeurt dat wel. Dus hoe hoger het nummertje, hoe waterdichter het membraan is.

Het ademend vermogen wordt ook in cijfertjes weergegeven, bijvoorbeeld 15.000. Dat wil zeggen: 15.000 gram vocht per 24 uur per vierkante meter materiaal. Dus ook hier geldt: hoe hoger het nummertje, hoe groter het ademend vermogen van het membraan.

Gebruik in kledingstukken

Het membraan is vrij kwetsbaar, en wordt daarom niet zelfstandig gebruikt. Er zit altijd een veel duurzamere buitenlaag op, meestal in een leuke kleur. Die buitenlaag bepaalt voor een groot deel ook al de waterdichtheid van het kledingstuk, of beter: het absorptievermogen. Sommige materialen absorberen bijvoorbeeld regendruppels; bij andere materialen blijven ze er echt op liggen. Die waterafstotendheid kan je beïnvloeden door je kledingstuk te impregneren, bijvoorbeeld. Maar het zegt dus niks over en heeft ook niets te maken met de eerder besproken waterkolom. Het kan natuurlijk wel invloed hebben op het draagcomfort: een buitenlaag die water wat meer absorbeert zal (aan de buitenkant) nat aanvoelen en ook zwaarder zijn.

Die buitenlaag aan de buitenkant van het membraan beschermt het membraan en bepaalt voor een deel de perceptie van nattigheid. Ook de naden tussen de verschillende stukken materiaal hebben daarin een functie. Als je twee stukken van die stof aan elkaar naait, maak je gaatjes en breng je het hele waterdichtheidsprincipe in gevaar. Daarom hebben dit soort kledingstukken ‘getapete naden’.  Letterlijk: aan de binnenkant van de naad een laag tape, zodat de naden waterdicht zijn. De ademendheid is dan wel foetsie op die plekken, maar dat is een klein offer. Wil je dus een echt goed waterdicht kledingstuk, check dan of de naden getapet zijn. Dat staat meestal ook vermeld bij de specificaties.

2-laags of 3-laags

Het membraan zelf en de buitenlaag die erop zit zijn de twee lagen die je altijd krijgt als je een materiaal als Gore-Tex verwerkt tot een product. Als je daar aan de binnenkant een voering in aanbrengt, zijn die twee lagen ook genoeg om de waterdichte en ademende kwaliteiten te gebruiken. Die voering – mash, dun voeringsstofje, geheel gewatteerd of elke mogelijke tussenvariant – beschermt het membraan tegen contact met degene die het draagt. Zonder die voering zou het membraan – hoewel behoorlijk slijtvast – toch snel slijten. Bovendien voelt het dan aan als plastic, niet heel comfortabel.

Een 3-laags materiaal heeft het membraan, de buitenlaag en een hele dunne – meestal tricot – binnenlaag die direct op het membraan is geplakt. Net zoals een voering beschermt dit het membraan en verhoogt het het draagcomfort. Maar verder is er dus geen sprake van voering. De werking van het membraan en de buitenlaag is dan identiek, maar voor het gevoel is er natuurlijk dat verschil tussen een voering of geen voering (hardshell).

2 comments on “Iets met Gore-TexAdd yours →

  1. Goede laagdrempelige blog voor de mensen die niet zulke technerds zijn als wij, maar toch een opmerking.

    Waterdichte kleding ademt niet, maar verplaatst vocht d.m.v. drukverschillen tussen de atmosfeer in en buiten het kledingstuk (microporeus). Je hebt ook varianten waarbij een chemische reactie zorgt voor het transport van vocht (hydrofiel). Hier wordt het vocht aangetrokken door het membraan en daarna naar buiten getransporteerd.

  2. Dank je, Alex. ‘Ademen’ heeft gelukkig een aantal verschillende betekenissen volgens de Van Dale. Een daarvan is “2 (van leer, stoffen e.d.) uitwasemen…”

    Ik denk dat mensen het wel begrijpen. En het houdt het inderdaad laagdrempelig.

Laat een reactie achter op Gigiski Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *